kwi 14 2021
Wyłączono

Certyfikowany edukator arteterapii i superwizor Stowarzyszenia Arteterapeutów Polskich „Kajros”

Najlepiej czuje się, kiedy organizuje i prowadzi wszelkie warsztaty, zatem podczas plastycznego kunsztowania, twórczego rozwijania, artystycznego kombinowania i arteterapeutycznego oddychania.

Poza tym: plastyk, pedagog, propagator twórczego życia i historyk wychowania.

Ukończyła studia w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie na kierunku Wychowanie Plastyczne, dyplom z wyróżnieniem obroniła w Pracowni Specjalistycznej: Rzeźba, który został przygotowany pod kierunkiem prof. dr. hab. Adama Romana z Wydziału Rzeźby ASP w Warszawie. W 2005 r. obroniła doktorat w Instytucie Badań Edukacyjnych w Warszawie. W 2014 r. miała miejsce jej nieudana habilitacja na Wydziale Pedagogiki Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu (jakoś świat się nie skończył).

Pracowała w Katedrze Fotografii i Zakładzie Wychowania przez Sztukę Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Obecnie pracuje, jako profesor uczelni w Katedrze Badań nad Edukacją Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie.

Czynny uczestnik wielu krajowych i międzynarodowych warsztatów, konferencji i sympozjów obejmujących problematykę kształcenia pedagogów, współczesnych problemów wychowania, edukacji alternatywnej, edukacji plastycznej i historii oświaty.

Kompetencje dydaktyczne to połączenie wiedzy na temat istoty zasad, metod i form realizacji procesu kształcenia ze stwarzaniem warunków do samodzielnego zdobywania wiedzy, dąży do urzeczywistnienia modelu wychowania i kształcenia ludzi o otwartych osobowościach, zdolnych do wyjścia poza dostarczone informacje. Zajęcia wspierane warsztatami praktycznymi, akcjami artystycznymi i nowoczesnym podejściem do procesu kształcenia zaowocowały przyznaniem jej Medalu Komisji Edukacji Narodowej (2018 r.), który to medal jest nadawany „za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania, w szczególności w zakresie działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, twórczości dla dzieci i młodzieży oraz kształcenia i doskonalenia nauczycieli”. Pracuje metodami aktywizującymi i motywującymi, w tym metodą warsztatową, metodą projektów, włącza nowoczesne technologie. Pracuje również metodą dramy, wprowadza metodę map myśli itp. Ukończyła także kurs tutoringu akademickiego. Podstawowymi kompetencjami dydaktycznymi są według niej pasja i zaangażowanie (nie tylko dobieranie strategii i środków kształcenia) – a te pokazuje w kolejnych projektach badawczo-dydaktycznych, do których zaprasza studentów i absolwentów (ukazują się wspólne publikacje), których zaprasza do działań w ramach wolontariatu. Pozaakademickie działania warsztatowe z dziećmi i młodzieżą stanowią obszar badawczy, który towarzyszy jej w pracy naukowej począwszy od otrzymania magisterium, ponieważ uważa, że równie ważna jak teoria jest praktyka działań pedagogicznych. Motywuje do pracy badawczej i zachęca studentów i absolwentów do uczestnictwa w konferencjach dydaktycznych i naukowych, służy pomocą w publikowaniu artykułów naukowych (współpublikacje), opracowuje pomoce dydaktyczne i publikacje metodyczne (z których korzystają nauczyciele akademiccy zajmujący się metodyką plastyki w innych uczelniach w Polsce i w Czechach).

Jako edukator arteterapii i przedmiotów artystycznych jest zapraszana do przeprowadzenia wykładów i warsztatów w innych ośrodkach akademickich. Od wielu lat ocena jej pracy akademickiej uznawana jest jako wyróżniająca.

Praca dydaktyczno- naukowa obejmuje dwa aspekty:

1. Animację warsztatów twórczych dla dzieci zdrowych i niepełnosprawnych, w których zajęcia z eksperymentalną grupą dziecięcą, łączyły uczestników nie tylko w różnym wieku, ale o różnym stopniu sprawności umysłowej i fizycznej, stających się dobrowolną formą praktyki pedagogicznej dla studentów Edukacji Artystycznej.

2. Badanie zagadnień związanych z historią oświaty, i szukanie w „korzeniach” inspiracji do działań edukatorskich.

Autorka i współautorka 6 monografii i niemal 100 artykułów związanych z edukacją plastyczną, warsztatami artystycznymi, arteterapią i w dużej mierze z historią oświaty.

Monografie

  • Kotulowie i ich działania oświatowe na Śląsku Cieszyńskim w XIX i XX wieku, wyd. Filozoficka Fakulta Ostravske Univerzity w Ostrave, Ostrava 2006.
  • Nauczyciele szkół ludowych Śląska Cieszyńskiego w XIX i na początku XX wieku. Uwarunkowania prawne i zawodowe, wyd. Kongres Polaków w RC, Akademia im. Jana Długosza, Czeski Cieszyn – Częstochowa 2013..
  • Andrzej Cinciała, Dziennik 1846–1853, wydała Marzena Bogus, część 1, Cieszyn 2015, ss. [928] + płyta DVD z tekstami edytowanych dokumentów (Bibliotheca Tessinensis VII, Series Polonica 4).
  • Andrzej Cinciała, Dziennik 1846–1853, wydała Marzena Bogus, część 2, Cieszyn 2015, ss. [928] + płyta DVD z tekstami edytowanych dokumentów (Bibliotheca Tessinensis VII, Series Polonica 4).
  • M. Bogus, J. Spyra, Nauczyciele oraz ich stowarzyszenia na tle dyskursu społecznego w modernizującej się Europie, wyd. Adam Marszałek, Toruń 2019, ss. 552.
  • M. Bogus-Spyra, A. Budny, A. Mazik, Sklejarzony kolaż, red. M. Bogus-Spyra, Częstochowa 2019, ss. [126] , ISBN 978-83-7455-601-9.

Redakcja

  • Język- Szkoła- Przestrzeń jako determinanty rozwoju kultury Śląska Cieszyńskiego/ Jazyk – škola – prostor jako determinanty kulturního vývoje Těšínského Slezska, wyd. Kongres Polaków w RC, Czeski Cieszyn 2012 ISBN 978-80-87381-10-6
  • Nasze kunsztowanie w warsztatach artystycznych, projektach twórczych, akcjach plastycznych i podróżowaniu wyobraźni, red. M. Bogus, Częstochowa 2016, ss. [356] ISBN 978-83-7455-438-1
  • Mateczniki plastyki- wyspy interesujących technik, red. M. Bogus, Częstochowa 2018, ss. [330] ISBN 978-83-7455-562-3
  • M. Bogus-Spyra, A. Budny, A. Mazik, Sklejarzony kolaż, red. M. Bogus-Spyra, Częstochowa 2019, ss. [126] , ISBN 978-83-7455-601-9.

Wybrane artykuły odnoszące się do edukacji artystycznej i arteterapii

  1. Nauczyciel plastyki jako inspirator i przewodnik twórczego myślenia, (w:) Reminiscencje myśli Janusza Korczaka wykorzystywane w nowoczesnych modelach kształcenia, (red.) M. Juszczyk, Częstochowa 1996, s. 456-465.
  2. Fotografia w warsztacie dydaktycznym nauczyciela plastyki, (w:) Media a edukacja, (red.) W. Strykowski, Poznań 1997, s. 251-263.
  3. Techniki fotograficzne do zastosowania na lekcjach plastyki w szkole podstawowej (w:) Materiały IV Sympozjum Dydaktyki Fotografii „Fotografia w kształceniu wyobraźni”, (red.) A. Żakowicz, „Wychowanie Artystyczne” VI, Częstochowa 1997, s. 17-21.
  4. Dialog nauczyciel – uczeń w różnych formach zajęć plastycznych, (w:) Komunikacja-Dialog-Edukacja, (red.) W. Kojs, R. Mrozek, Cieszyn 1998, s. 243-253.
  5. Problem obszaru fotografii w kształceniu medialnym dziecka, (w:) Materiały V Sympozjum Dydaktyki Fotografii „Fotografia w kształceniu wyobraźni”, (red.) A. Żakowicz, „Wychowanie Artystyczne” VIII, Częstochowa 1998, s. 5-19.
  6. Plastyka inaczej (w:) Idee i strategie edukacji nauczycieli klas I-III i przedszkoli, (red.) I. Adamek, Kraków 1998, s. 231-238.
  7. Tu nie ma kątów (w:) U podstaw edukacji plastycznej, (red.) S. Popek, R. Tarasiuk, Lublin 2000, s. 187-196.
  8. Róbmy swoje (w:) Edukacja alternatywna. Nowe teorie, modele badań i reformy, (red.) J. Piekarski, B. Śliwerski, Kraków 2000, s. 514-522.
  9. Praktyczna realizacja programu „Przedszkolak w świecie piękna”, (współautor- s. Adria Bach), (w:) Współczesne wyzwania wobec edukacji elementarnej, (red.) W. Szlufik, T. Banaszkiewicz, A. Pękala, Częstochowa 2004, s.199- 205.
  10. Warsztaty artystyczne pretekstem do badań komunikacji społecznej dziecięcych grup integracyjnych (w:) Pedagogika specjalna- wybrane problemy edukacyjno- wychowawcze, (red.) A. Siedlaczek- Szwed, Częstochowa 2007, s. 245-259.
  11. „Podkówka szczęścia”. Upowszechnianie kultury w dziecięcych grupach integracyjnych- edukacja pozainstytucjonalna/nieformalna(w:) Upowszechnianie kultury- wyzwaniem dla edukacji kulturalnej, (red.) K.Olbrycht, E. Konieczna, J. Skutnik, Toruń 2008, s. 437- 452.
  12. Niekończące się poszukiwania inspiracji (w:) 30 lat Instytutu Plastyki (red.) J. Piwowarski, Częstochowa 2008, s. 252.
  13. Czy naprawdę zdolne? Recepcja „talentu” przez środowisko rodzinne w badaniach podłużnych (w:) Zdolności i twórczość jako perspektywa współczesnej edukacji, (red.) J. Łaszczyk, M. Jabłonkowska, Warszawa 2009, s. 284 – 296.
  14. Ciągłość / trwanie czyli warsztaty plastyczne idące w lata(ch)… (w:) Inspiratorzy, projektodawcy, realizatorzy edukacji kulturalnej i upowszechniania kultury, red. K. Olbrycht, D. Sieroń- Galusek, Cieszyn 2010, s. 221-234.
  15. Istota dialogu w rodzinie czyli nawigacja ku wartościom wychowawczym, (w:) Nauczyciel – wartości – świat, „Dialog bez granic”, t. 4, red. A. Murzyn, W. Korzeniowska, H. Lukášová-Kantorková, Kraków 2011, s. 111-135.
  16. Arteterapia a zajęcia szkolne, w: Arteterapia i twórczość w przestrzeni psychospołecznej, red. A. Stefańska, Wyd. UAM, Poznań –Kalisz 2015, s. 7-23. ISBN 978-83-942403-5-6
  17. Czy Sokrates uczyłby online? „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Pedagogika”, T. XX, nr 1, 2016, s. 127-139.
  18. Nieco nadziei na ciekawość, (w:) Nasze kunsztowanie w warsztatach artystycznych, projektach twórczych, akcjach plastycznych i podróżowaniu wyobraźni, red. M. Bogus, Częstochowa 2016, s. 11- 12.
  19. Troska o właściwe definicje, czyli ambaras z nazwą, (w:) Nasze kunsztowanie w warsztatach artystycznych, projektach twórczych, akcjach plastycznych i podróżowaniu wyobraźni, red. M. Bogus, Częstochowa 2016, s. 15-20.
  20. Co jest co, czyli „tezaurus” używanych określeń, (w:) Nasze kunsztowanie w warsztatach artystycznych, projektach twórczych, akcjach plastycznych i podróżowaniu wyobraźni, red. M. Bogus, Częstochowa 2016, s. 21-35.
  21. Kilka refleksji na marginesie edukacji artystycznej i kulturalnej (w:) Nasze kunsztowanie w warsztatach artystycznych, projektach twórczych, akcjach plastycznych i podróżowaniu wyobraźni, red. M. Bogus, Częstochowa 2016, s. 37-43.
  22. Jak to z lekcjami rysunku w szkołach było (w:) Nasze kunsztowanie w warsztatach artystycznych, projektach twórczych, akcjach plastycznych i podróżowaniu wyobraźni, red. M. Bogus, Częstochowa 2016, s. 45-61.
  23. Tańcowały artystały (w:) Nasze kunsztowanie w warsztatach artystycznych, projektach twórczych, akcjach plastycznych i podróżowaniu wyobraźni, red. M. Bogus, Częstochowa 2016, s. 255- 272.
  24. Kto się bawi w berka, palec do cukierka, w: Mateczniki plastyki- wyspy interesujących technik, red. M. Bogus, Częstochowa 2018, s. 9-12.
  25. O technikach plastycznych stosowanych w szkołach, w: Mateczniki plastyki- wyspy interesujących technik, red. M. Bogus, Częstochowa 2018, s. 46-97.
  26. Moja plastyka – moja technika, w: Mateczniki plastyki- wyspy interesujących technik, red. M. Bogus, Częstochowa 2018, s. 101-126.
  27. Być autorytetem, w: Mateczniki plastyki- wyspy interesujących technik, red. M. Bogus, Częstochowa 2018, s. 131-134.
  28. „Fachowcy” i ich przepisy w: Mateczniki plastyki- wyspy interesujących technik, red. M. Bogus, Częstochowa 2018, s. 203-204.
  29. Sroczka kaszkę warzyła, dzieci swoje karmiła, w: Mateczniki plastyki- wyspy interesujących technik, red. M. Bogus, Częstochowa 2018, s. 295-300.
  30. Cierpliwi. O wybranych edukatorach plastyki i sposobach ich pracy, (współautor Adrianna Zawadzka), w: Kultura – sztuka- edukacja, t.3., red. B. Kurowska, K. Łapot-Dzierwa, Kraków 2019, s. 45-54.
  31. KOLAŻenie i kojarzenie antidotum na kryzys plastyczny w: M. Bogus-Spyra, A. Budny, A. Mazik, Sklejarzony kolaż, red. M. Bogus-Spyra, Częstochowa 2019, ss. [126] , ISBN 978-83-7455-601-9.

Konferencje – uczestnictwo i organizacja

Uczestniczyła czynnie w kilkunastu konferencjach krajowych i 42 międzynarodowych oraz sama była organizatorem kilku, m. in. Konferencji Naukowo- Metodycznej „Tu nie ma kątów. Warsztaty artystyczne dla dzieci”- Częstochowa 7 XI 2007 r., Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Jazyk – škola – prostor jako determinanty kulturního vývoje Těšínského Slezska”/ „Język- szkoła- przestrzeń jako determinanty rozwoju kultury Śląska Cieszyńskiego”, Kongres Polaków w RC oraz Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Czeski Cieszyn 20 X 2011 r., cyklu „Warsztaty artystyczne jako metoda prowadzenia dialogu twórczego” Część I – Czym są warsztaty? 11 czerwca 2014 r. Instytut Sztuk Pięknych AJD Część II – Warsztaty artystyczne jako metoda prowadzenia dialogu twórczego 6 listopada 2014 r. Instytut Sztuk Pięknych AJD, Część III- Nasze kunsztowanie 18 grudnia 2014 r. Instytut Sztuk Pięknych AJD. Organizowała również Międzynarodową Interdyscyplinarną Konferencję Naukową „Artysta na prowincji”, Lubliniec 14-15 października 2016 r., UJD, Uniwersytet w Ostrawie. Była członkiem komitetu naukowego i organizatorem Międzynarodowego Seminarium Naukowego „Duchowny na prowincji”, Częstochowa 18 XII 2018 r., UJD, Uniwersytet w Ostrawie.

Projekty badawcze:

  • Kierownik 3-letniego projektu badawczego nr N N 106 224238: Nauczyciele szkół ludowych Śląska Cieszyńskiego na tle inteligencji lokalnej w XIX w. i na początku XX wieku, środki na naukę Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego 2010- 2013.
  • OPUS 6 – kierownik grantu zespołowego Nauczyciele oraz ich stowarzyszenia na tle dyskursu społecznego w modernizującej się Europie (na przykładzie Śląska Austriackiego), 2014-2019.
  • Członek zespołu wykonawców projektu badawczego nr 11H 12 0532 81: „Bibliotheca Tessinensis”. Kontynuacja procesu wydawania drukiem kluczowych źródeł historycznych odnoszących się do Śląska Cieszyńskiego poprzez publikację 6., 7. i 8. (cz 1.-2.) tomu źródłowej serii wydawniczej Książnicy Cieszyńskiej. Projekt zakwalifikowanych do finansowania w 2012 r. w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.
  • Członek zespołu/współpracownik grantu nr GA ČR 13-28086S Historický proces modernizace (na příkladu Rakouského Slezska) lata trwania grantu: 2013- 2017 przyznany przez Grantová agentura České republiky.

Pomimo bogatego dorobku naukowego uważa, że najważniejsza jest praca z dziećmi i młodzieżą, toteż organizuje akcje plastyczne, warsztaty arteterapeutyczne oraz spotkania artystyczne. W sumie zrealizowała ponad 150 działań artystycznych. (wybrane przykłady) :

  • warsztaty artystyczne pt. „Kraina Chichów”, Częstochowa 1993 r.
  • akcja plastyczna „Szaty króla” Biuro Wystaw Artystycznych, Częstochowa 1995 r.
  • autorskie zajęcia artystyczne dla dzieci zdrowych i niepełnosprawnych. Cykliczne, cotygodniowe zajęcia na terenie Instytutu Plastyki WSP w Częstochowie, od 15 X 1996 r. do III 1999 r.
  • propagowanie kultury plastycznej poprzez społeczną pracę na rzecz dzieci sprawnych inaczej w różnych instytucjach poza murami uczelni
  • warsztaty plastyczno-muzyczne dla przedszkolaków „Bajki śpiewane i malowane” , Częstochowa 30 V 2004 r.
  • prowadzenie zajęć plastycznych (wolontariat) w Specjalnym Ośrodku Szkolno- Wychowawczym nr 1 w Częstochowie IX 2005- VI 2006 r.
  • akcja plastyczna połączona artystycznym malowaniem sali/świetlicy internatu dla dzieci SOS nr 1 – V 2006 r.
  • warsztaty artystyczne dla dzieci zdrowych i niepełnosprawnych „Podkówka szczęścia”, Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej „Pegaz”, Częstochowa 1VI 2006 r.
  • warsztaty dla dzieci niepełnosprawnych „Przyjaciela mieć – przyjacielem być”, Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej „Pegaz” , Częstochowa 2 VI 2007 r.
  • warsztaty plastyczne dla licealistów „Jaki jestem?” Autorskie Liceum Artystyczne, Częstochowa 23 III 2009 r.
  • warsztaty artystyczne dla dzieci i młodzieży „Artystyczna Karuzela”, Częstochowa 3 VI 2009 r.
  • zorganizowanie i prowadzenie zajęć/zdarzenia artystycznego „Moja Wigilia” Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1, Częstochowa 22 XII 2010 r.
  • prowadzenie zajęć plastyczno- muzycznych podczas festynu Publicznej Szkoły Podstawowej nr 1, Częstochowa 20. V. 2011 r.
  • warsztaty plastyczne – „Jaki jestem jaki chciałbym być”, listopad 2014 r.
  • warsztaty artystyczne „Jak królik z kapelusza”, 13 czerwca 2015 r.
  • warsztaty artystyczne dla gimnazjalistów „Doktorka Jekyllowa i pani Hydowa”, 15 stycznia 2016 r.
  • warsztaty „Krąg sztuk” („Ale wkoło jest wesoło” „Dolina zumby” „Jajobicie” „Bębnowo” „Piaskowe puzzle” „Piękne i bestie” „Moja mandala”) 01.VI. 2016- Szkoła Podstawowa w Kłobucku
  • warsztaty dla gimnazjalistów „Moje własne JA”- („Klisza i cisza”- mały i duży format, „Moja aura”- upinanie tkanin, „Człowiek ma wiele twarzy”- fotografia a światło, „Moje odbicie”- henna) 03.VI. 2016 r. Instytut Sztuk Pięknych AJD,
  • warsztaty dla nauczycieli „Foto gra i fika”(współpraca z WODN) 28 listopada 2016
  • warsztaty arteterapeutyczne dla Stowarzyszenia Arteterapeutów Polskich „Kajros” 18 marca 2017 Kalisz
  • warsztaty AnTYnoM(N)IE- 20 XI 2018 r. Uniwersytet Śląski w Cieszynie
  • warsztaty Energia gestu- siła koloru, III Śląski Festiwal Nauki, 14 I 2019 Katowice
  • warsztaty z młodzieżą „Moja radość- mój kłopot” 27 I 2019 r.
  • warsztaty rodzinne „Ale będzie kolorowo” – 4 I 2020 r.
  • warsztaty „Bliżej plastyki- nietypowe techniki” IV Śląski Festiwal Nauki 26 I 2020 r.

.

Opublikowano wBez kategorii